Blaasspoelingen met katheter of ialuadapter?

Ria Pothoven, continentieverpleegkundige bij ons Centrum voor Blaaspijnsyndroom schreef een artikel over blaasspoelen met de ialuadapter voor V&VN Urologie Verpleegkundigen, de beroepsvereniging voor verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten.

Katheters

De huidige katheters zijn van goede kwaliteit en steeds handiger om in te brengen. De fabrikanten maken de eenmalige katheters zodanig dat er nauwelijks bezwaren meer aan kleven om deze te gebruiken voor het toedienen van een medicinale spoeling in de blaas. Uiteraard alleen als je deze met beleid en volgens protocol gebruikt. Maar hoe schoon en voorzichtig je ook werkt, er is altijd een kleine kans op infectie en beschadiging van de urethra (plasbuis) en het blaasslijmvlies.

Pijn

In de blaaspijnkliniek waar ik werk, behandel ik dus vooral patiënten met blaaspijn en recidiverende urineweginfectie waarbij de GAG-laag (glycosaminoglycaan laag) van de blaas beschadigd is. Vaak is de blaaspijn niet beperkt tot de blaas maar is de hele omgeving is pijnlijk, waaronder de urethra. Katheteriseren is dan ook heel pijnlijk. Patiënten omschrijven die zelf regelmatig als: pijn als de hel. Ondanks dat het op de juiste manier wordt toegediend. Dit geeft spanning voor de patiënt. En het allerlaatste wat je wilt, is een infectie en/of nog meer beschadiging.

Ialuadapter© – innovatief product uit Hongarije

Omdat ik zoveel met deze groep patiënten werk, was ik direct enthousiast over het innovatieve product uit Hongarije, om een blaasspoeling te kunnen doen zonder katheter. Sinds twee jaar is dit alternatief beschikbaar en heet ialuadapter. Deze adapter is een mini katheter/adapter die 7 mm de urethra wordt ingebracht. Deze is voorzien van een zacht rond kapje dat verhindert dat de ialuadapter te ver de urethra in gaat en in de meeste gevallen de urethra afsluit. Het past op spuiten met of zonder Luer-lock ialuadapter en is steriel verpakt.

De Ialuadapter zet je op het uiteinde van de plasbuis, waardoor je dus alleen in aanraking met het uiteinde van de plasbuis. Zo kun je voorkomen dat er beschadigingen of micro laesies in de urethra en blaas ontstaan. Je maakt de blaas dus niet leeg. Voorwaarde is dus dat de patiënt de blaas goed kan leegplassen. Je kunt je voorstellen dat bij een blaasinhoud van meer dan 50cc de spoeling te veel wordt verdund voor een goede werking. Logischerwijs ontstaan er ook minder bacteriële ontstekingen omdat je helemaal niet in de blaas komt.

Best practice zie ik minder infecties bij een aantal patiënten die ik voorheen behandelde met katheter. Ook geven de patiënten veel minder pijn aan. Het inspuiten van de blaasvloeistof met de vloeistoffen chondroitine en/of hyaluronzuur met de adapter is meestal niet pijnlijk en als mooi neveneffect spoel je ook gelijk de urethra. Het aanbrengen van de adapter of iets te hard duwen om de plasbuis goed af te sluiten kan gevoelig zijn, maar in vergelijking tot een katheter geven de meeste mensen aan dat dit veel minder pijnlijk is. In onze praktijk zie ik van het spoelen met adapter i.p.v. met katheter ook wat sneller resultaat.

Toevoeging lidocaïne

In onze kliniek voegen we er ook wel lidocaïne aan toe, waardoor het pijnstillend effect wordt verhoogd in de blaas en de urethra. De patiënt kan hierdoor beter ontspannen en daardoor de spoeling weer langer in de blaas houden. Dit zorgt er weer voor dat het effect van de spoeling groter is.

Evaluatie en onderzoek

Bij de evaluatie van het doen van blaasspoelingen met de adapter was er bij de gebruikers geen enkele UWI (urineweginfectie) opgetreden. De meeste patiënten konden het zichzelf aanleren om het thuis toe te passen. Soms lukte het de patiënt zelf zelfs beter. De adapter werkte ook goed bij bijvoorbeeld patiënten die tijdens hun werkzaamheden meer klachten hadden en zichzelf dan lidocaïne toedienden.

Wij hebben de ialuadapter nu twee jaar in gebruik . Tijdens de introductie hebben wij 80 patiënten (79 vrouwen en 1 man) met IC/BPS opgenomen in een evaluatie programma dat zes maanden liep. Wij onderscheidden twee leeftijdsgroepen ouderen boven 50 jaar (62,5%)en een groep jongeren onder de 50 (37,5%) Bij Ruim 75% van de totale groep was het mogelijk een blaasspoeling te geven . Meestal ging het goed bij de eerste poging . Soms pas bij de derde. Oudere patiënten laten een hogere succes score zien dan jongere . In de groep ‘ouderen’ kon en bleef 82% de ialuadapter gebruiken. In de groep ‘jongeren’ was dit percentage 64%. Ons onderzoek geeft aan dat ongeveer 75% van de patiënten er goed mee geholpen kunnen worden

In een uitgebreide test met 1520 installaties vond Lovász* een slagingspercentage van 98%, bij mannen 100% . Er is dus duidelijk sprake van een leercurve. Het vraagt vaak wat geduld en volharding om het aan te leren. Als het lukt, dan geeft het veel minder complicaties en pijn, tijdswinst in de behandeling en het effect. Het is zeker een enorme verbetering voor de kwaliteit van zorg voor deze categorie patiënten.

Voor iedereen geschikt?

Is ialuadapter voor iedereen geschikt? Nee, dat is niet het geval . Bij een aantal mensen lukt de procedure niet, zelfs na meerdere pogingen. Het is niet altijd aan te geven waarom het niet lukt. De anatomie van de urethra, of een te wijde urethramond kan de oorzaak zijn. Soms kregen (vooral wat jongere) patiënten spontaan een blaaskramp binnen 30 minuten en verloren ze de spoeling voortijdig.

Tips en tricks

• De blaas moet eerst geleegd zijn (residu volume max 30-40 ml)
• Laat de patiënt plat op de rug liggen met de handen op de buik.
• Bij vrouwen kan het helpen om vooral het bekken te ontspannen, door de voetzolen plat tegen elkaar te leggen. Mannen de benen plat op de tafel.
  Zorg voor goed zicht. Je kunt bij het reinigen goed de urethramond opzoeken. Zo nodig een beetje openen met het gaasje, zodat je vooral bij jonge patiënten deze goed kunt zien.
• Zoek bij iedere patiënt de juiste hoek van inbrengen. Bij voorkeur in het verlengde van de plasbuis.
• Bevochtig de top van de ialuadapter door een paar druppels uit de spuit te drukken.
• Breng de adapter met een licht draaiende beweging in de opening van de plasbuis en zorg er voor dat de aansluiting passend is. Druk hem licht aan.
• Bij mannen: strek de penis omhoog . Houdt vast onder de glans en druk de ialuadapter loodrecht op de uitgang van de plasbuis.
• Druk de spuit langzaam leeg en let er op dat er geen vloeistof langs de rand lekt .Wacht 10 seconden en verwijder de ialuadapter.
• Bij mannen: omdat er in de urethra +/- 15 ml vloeistof blijft zitten, kan overwogen worden een klein beetje lucht in te brengen na de vloeistof om zo alles in de blaas te brengen.
• Laat de patiënt even liggen om de kans te verkleinen dat alles er ineens uitloopt. Bij oudere dames na een prolapsoperatie kan de urethra soms erg ver naar binnen/boven liggen en moeilijk te zien zijn. Soms kan het dan helpen als de patiënt een beetje perst om deze toch te vinden.
• Als je bij mannen ook de urethra wilt spoelen, dan kan het helpen om de plasbuis na het spoelen dicht laten drukken.
• Geef niet op als het in begin wat lekt bij de patiënten, zoek een nieuwe richting of een andere houding van de patiënt. Of laat patiënt het zelf doen, dan voelen ze zelf welke kant ze op moeten spoelen.

Lees verder over blaasspoelen

Lees artikel op V&VN