De overgang, interview met gynaecoloog Magda Armeanu

De overgang vraagt om voorlichting over veranderende hormonen, gezondheidsrisico’s en een gezonde leefstijl. Hierover werd onze gynaecoloog dr. Magda Armeanu geïnterviewd. Zij is gespecialiseerd in het behandelen van vrouwen met hormonale problemen in alle levensfasen, met name de overgang.

“Door vergrijzing neemt het risico op bepaalde ziekten toe,” legt dr. Armeanu uit. “Het is een bekend gegeven dat vrouwen ouder worden dan mannen. Veel ziektebeelden zoals osteoporose en hart- en vaatziekten worden bij vrouwen vaak niet op tijd onderkend door artsen. Daarbij weten veel vrouwen niet welke risico’s ze lopen. Door preventie, persoonlijke aandacht en behandeling op maat streef ik naar meer bewustwording om vrouwen te helpen gezond en gelukkig oud te worden.”

Klachten tijdens de overgang

De meeste klachten ontstaan doordat er vanaf de overgang geen oestrogeen, ook wel vrouwelijk hormoon, meer wordt aangemaakt. “Dit zijn met name: lichamelijke klachten, seksuele klachten, psychische kwetsbaarheid door stemmingswisselingen, slaapstoornissen, concentratieproblemen en emotionele labiliteit. Niet iedereen heeft evenveel last. Door haar eigen voorgeschiedenis, familiaire en genetische oorzaken is de ene vrouw kwetsbaarder dan de andere.” Er speelt echter meer mee.

Oog voor preventie

Oestrogeen heeft tevens invloed op de botopbouw, bloeddruk, cholesterolspiegel en slagaderwanden. “Door in de overgangsfase al rekening te houden met osteoporose en hart- en vaatziekte, kan de kwaliteit van leven in de periode na de overgang aanzienlijk verbeteren.”

Een persoonlijke benadering

Vrouwen in de overgang zijn het meest gebaat bij gerichte informatie en voorlichting. “Bij de behandeling kijk ik naar de leefstijl: hoeveel beweegt ze, werkt ze, sport ze, neemt ze rust, wat zijn de toekomstplannen en wat is de familiesituatie. Daarnaast is het belangrijk om vrouwen die extra risico lopen op diabetes, hart- en vaatziekten en osteoporose al vroeg in de gaten te houden.“

Overgang en werk: meer dan 30% verzuim

De meeste vrouwen hebben een baan. “Aangezien vrouwen doorgaans tot hun 67ste doorwerken, hebben zij een groot deel van hun loopbaan te maken met de overgang. Er is meer dan 30% ziekteverzuim in verband met overgangsklachten. Met name slecht slapen beïnvloedt het hele lichaam, met als gevolg dat veel vrouwen hun werkzaamheden niet optimaal kunnen uitvoeren en het werk niet goed meer vol kunnen houden.”

Gezonde leefstijl

Een gezonde leefstijl helpt veel klachten tijdens en na de overgang voorkomen. “Ontspannen is essentieel. Veel vrouwen sjezen van hot naar her: baan, opleiding, gezin, ouders, sporten, sociaal leven. Door de slapeloosheid worden ze vaak nog rustelozer. Wat helpt, is rust nemen tussen de bedrijven door zoals: ontspannen, yoga, een boek lezen, wandelen, fietsen of tuinieren.”

Gezond leven betekent ook; niet roken, een gezond gewicht en gezonde voeding. “Veel vezels, noten, fruit en groenten eten. Matig met alcohol en ’s avonds geen koffie drinken, want dat werkt de slapeloosheid in de hand. Het is bewezen dat diverse alternatieve middelen de opvliegers weinig verhelpen en een hoog placebo effect hebben. Hormoontherapie gedurende enkele jaren helpt uitstekend tegen opvliegers. Het is beslist niet zo dat je kanker krijgt als je deze kwetsbare periode tijdelijk overbrugt met hormoontherapie. Meestal kan de eigen huisarts hormoontherapie voor opvliegers voorschrijven.”

Vroeg in de overgang of juist laat nog overgangsklachten

De groep vrouwen die vóór hun 40ste in de overgang komen, worden doorgaans naar een gespecialiseerd centrum of naar een gynaecoloog doorverwezen. Maar de vrouwen die net na hun 40ste in de overgang komen, niet. Terwijl zij ook heel veel kans lopen op osteoporose en hart- en vaatziektes, doordat zij nog langer een lage oestrogeenspiegel hebben. Voor hen is het belangrijk om zelf aan de bel te trekken en actie te ondernemen, zodat ze op latere leeftijd minder klachten krijgen.”

De groep waarbij de overgang rond hun 50ste begint en kortdurend klachten heeft, kan met haar klachten meestal gewoon bij de huisarts terecht. “Vrouwen die rond hun 60ste nog steeds overgangsklachten hebben, worden door menig huisarts niet behandeld voor hun klachten,” vervolgt dr. Armeanu. “Deze vrouwen kunnen terecht bij een menopauzecentrum of gynaecoloog. Hier wordt bekeken of ze inderdaad te oud zijn voor een behandeling met hormonen, of er alternatieven zijn, wat de risico’s en voordelen zijn.”

Soms is doorverwijzing naar de gynaecoloog gewenst

Nascholing verbetert de kennis bij huisartsen op het gebied van menopauze. “Veel huisartsen volgen deze nascholing en kunnen overgangsklachten prima behandelen. Vrouwen moeten zelf bepalen of ze bij hun huisarts op het juiste adres zijn of dat ze doorverwezen willen worden naar een specialist. Een gynaecoloog met overgangsklachten als specialisatie, kent meer behandelmogelijkheden, zowel hormonaal als niet hormonaal, weet meer over doseringen, verschillen in samenstelling en bijwerkingen.”

Over gynaecoloog dr. Magda Armeanu

Dr. Armeanu is oorspronkelijk voortplantingsgynaecoloog. Zij was reeds tijdens het schrijven van haar proefschrift geïnteresseerd in de overgang. Stelling bij haar proefschrift uit 1991: “Mits op goede indicatie, zal hormonale substitutie in de postmenopauze niet tot medicalisering, maar tot humanisering van het leven van de vrouw leiden.”

“Er heeft een verschuiving plaatsgevonden: van behandelen van overgangsklachten (het topje van de ijsberg) naar het herkennen van overgangsklachten als serieuze symptomen en de onderliggende kans op latere ziekte (de onderliggende ijsberg). Dat heeft geleid tot een meer persoonlijke, participerende en preventieve behandeling. Samen met de vrouw wordt er gekeken welke opties er zijn en welke behandeling toegepast wordt. Elke vrouw is anders en heeft een eigen voorgeschiedenis en genetische achtergrond. Om overgangsklachten goed te behandelen, moet je luisteren naar de vrouwen en vooruitkijken naar de toekomst.”

Bron: Vrouwen in de overgang, auteur: Dominique van de Wijgaart

Lees verder over gynaecoloog bij blaasproblemen