Ongewenst urineverlies? Er is vaak iets aan te doen

‘Ongewenst urineverlies blijft een taboe. Dat is zonde want er is vaak wel iets aan te doen’, vertelt dr. Dick Janssen aan VOL magazine. Lees het interview van VOL over urineverlies.

Ongeveer één op de vier vrouwen heeft last van ongewenst urineverlies, maar veel van die vrouwen gaan ervan uit dat het er gewoon bij hoort. De stap ermee naar een huisarts te gaan is een grote en dus wordt het vaak opgelost met incontinentiemateriaal en dan maar niet sporten of de benen kruisen tijdens het niezen. Dr. Dick Janssen is helder: ‘Zoek hulp, het is er.’

Mijn ervaring met urineverlies na geboorte eerste kind

Nienke (accountmanager, 45) begon ’te lekken’, zoals ze het zelf noemt, na de geboorte van haar eerste kind. Ze was net weer begonnen met sporten en draaide een lesje zumba op de sportschool mee. “Dat was te ambitieus. Ik liet halverwege de les alles lopen en wist niet hoe snel ik me uit de voeten moest maken. Ik schaamde me verschrikkelijk, ik hoop maar dat niemand doorhad wat er aan de hand was – gelukkig stond ik helemaal achteraan. Eerst dacht ik dat ik gewoon wat langer hersteltijd nodig had, maar een jaar later was het probleem alleen maar erger geworden. Toen ben ik toch maar eens naar de huisarts gegaan. Dat vond ik een behoorlijke drempel. Ik ging ervan uit dat alleen heel oude vrouwen incontinent waren. Toch niet iemand van (toen) 31?”

Naar de bekkenbodemfysiotherapeut

Nienke werd doorverwezen naar een bekkenbodemfysiotherapeut, een logische eerste stap volgens Dick Janssen, onderzoeker en als arts verbonden aan Andros Clinics Blaascentrum. Hij legt uit dat er twee soorten incontinentie zijn. “Enerzijds heb je stressincontinentie, daarbij zit het probleem in de afsluiting van de plasbuis. Bij deze vorm verlies je urine bij hoesten, niezen, persen, sporten of zwaar tillen. Aan de andere kant heb je het overactieve blaassyndroom. Dat is meer een blaasprobleem en dan kun je door controle verlies van de blaas urine verliezen doordat de blaas soms spontaan samenknijpt door bijvoorbeeld kou of de trillingen van het autorijden.”

Een eerste stap bij ongewenst urineverlies is vaak bekkenbodemfysiotherapie. Door heel Nederland zitten erkende bekkenbodemfysiotherapeuten, dat is namelijk een apart vakgebied. Als dat niet werkt, is voor stressincontinentie een operatie een optie. Daar kwam Nienke uiteindelijk op uit. “Ik heb eindeloos bekkenbodemversterkende oefeningen gedaan en ook zeker wel iets aan baat bij de therapie gehad, maar het probleem bleef en kwam na mijn tweede en derde kind nog erger terug.

Als het urineverlies blijft

Dat was het moment waarop ik eens besloot te informeren naar een operatie. Het urineverlies beheerste mijn leven steeds meer. Ik rook mezelf, er was niet meer tegenop te verschonen. Je bent je ook voortdurend bewust van wat je aan hebt, wat je doet, of je voldoende incontinentiemateriaal bij je hebt – en daarvan wilde ik natuurlijk weer niet dat ook maar iemand het in mijn tas zag zitten. Ik kan me nog goed herinneren hoe ik ooit een avond uit was en midden op de dansvloer – er zaten inmiddels wat wijntjes in – een behoorlijke hoeveelheid urine verloor. Ik voelde het zo langs mijn benen lopen. Het was donker, niemand zag het en ik heb mijn panty op het toilet zo goed en zo kwaad als het kon drooggedept.

Maar weer tussen de mensen kreeg ik de urinegeur niet uit mijn hoofd en neus. Ik had het gevoel dat iedereen het rook en ben uiteindelijk met een smoesje eerder naar huis gegaan. Op de fiets terug heb ik keihard gehuild. Ik wilde dit niet meer! Ik liep altijd graag hard, maar had dat al jaren niet meer gedaan. Spelen met mijn kinderen kon, maar er moest er niet eentje ineens wegrennen – dan kon ik daar niet even snel achteraan. Ook was ik heel bewust in wat ik op een dag dronk. Als ik ergens heen moest waar het wel eens “mis” zou kunnen gaan, dronk ik hooguit een klein kopje koffie van tevoren. Ik droogde mezelf nog net niet uit.”

Operatie kan soms uitkomst bieden

Ook dat is iets wat Dick Janssen herkent. Veel vrouwen passen zich aan, aan het urineverlies. “Door je leefstijl aan te passen, kun je er minder last van hebben, maar dat is natuurlijk geen oplossing. Bij stressincontinentie kan een operatie uitkomst bieden. Er wordt dan bijvoorbeeld een kunststof bandje onder de urinebuis geplaatst of er wordt gebruik gemaakt van lichaamseigen materiaal. In Nederland worden deze operaties uitgevoerd, maar dat is niet in ieder land zo. In Engeland, Ierland en Frankrijk zijn ze er bijvoorbeeld moeilijker in geworden, de lobby voor complicaties is namelijk heel sterk.

De baten/schade-analyse van Nederlandse urologen en gynaecologen is echter gewoon positief. De meeste vrouwen hebben na de ingreep een veel betere kwaliteit van leven. Iedere operatie brengt echter risico’s met zich mee, dus ook deze. Daarom beginnen we vaan met fysiotherapie of kijken we of er met medicatie iets valt te verbeteren. Maar als dat onvoldoende werkt kan een operatie echt een verbetering geven van het urineverlies en de kwaliteit van leven echt verbeteren.”

Nienke liet een bandje plaatsen en merkte al direct het verschil. “Ik wist niet wat me overkwam, ik werd er gewoon emotioneel van. Na jaren aanmodderen bleef ik ineens droog als ik moest lachen of niezen. De operatie viel me 100% mee. Ik mocht me in de ochtend melden en kon rond het middaguur alweer naar huis. Pijn had ik amper. Wel moest ik het zes weken rustig aan doen; ik mocht niet sporten en ook niet zwaar tillen.”

Dick Janssen vertelt dat de operatie het beste kan worden uitgevoerd als de kinderwens voltooid is. “Een zwangerschap en bevalling doen toch weer van alles met het lijf en het kan zijn dat het resultaat daardoor afneemt. Het is echter niet zo dat zwanger worden daarna geen optie meer is. Bevallen kan dan nog steeds vaginaal, een keizersnee is niet op voorhand nodig.”

En dat was precies wat Nienke overkwam. Ze dacht helemaal klaar te zijn met haar gezin, maar raakte opnieuw in verwachting. “Dat was wel even schrikken, in ieder opzicht. De baby was meer dan welkom, maar er schoot ook wel door mijn hoofd dat ik dan misschien wel weer terug bij af zou zijn wat betreft het urineverlies. Ik heb direct contact gezocht met de arts die mij geopereerd heeft. Ik had me de horror voorgesteld dat het bandje tijdens het bevallen wel eens kon knappen en het leek me meer dan logisch dat het een keizersnede zou worden. Mijn arts stelde me echter gerust. Het bandje zou niet zomaar knappen en ik kon op de normale manier bevallen, net als bij mijn andere kinderen. Inmiddels is de baby een jaar oud en merk ik weinig verschil met voor mijn zwangerschap. Ik heb nog steeds geen seconde spijt van de operatie.”

Veel behandelingen tegen ongewild urineverlies

Dick Janssen ziet dat ongewenst urineverlies een groot taboe is. “De markt voor incontinentiemateriaal is schrikbarend groot. Wat urologen op het spreekuur zien, is het topje van de ijsberg en het is zo zonde dat veel vrouwen de stap naar de huisarts niet durven te zetten. Over het algemeen verdwijnt het probleem niet vanzelf, tenzij het veroorzaakt wordt door specifieke problemen zoals veel blaasontstekingen, dan wil het bij een goede behandeling na verloop van tijd nog wel eens rustiger worden.

Urineverlies is vaak progressief. Het wordt in veel gevallen alleen maar erger. Mijn advies? Zoek hulp. Het is de moeite waard, er zijn heel veel goede behandelingen die je probleem kunnen verhelpen.”

Nienke sluit zich daar volledig bij aan. “Ik ben er inmiddels heel open over en ik heb al heel wat vrouwen zover gekregen dat ze ook naar de huisarts stappen. Het is niet iets waar je makkelijk over praat tijdens een gezellige lunch, maar dat moeten we wel meer gaan doen. Het taboe is niet nodig.”

Lees meer over urineverlies

Bron VOL magazine