Steeds weer moeten plassen, dat kan ook komen door een overactieve blaas

Moet je steeds weer plassen? Dat kan ook komen door een overactieve blaas. Wat is een overactieve blaas? En wat kun je ertegen doen? Onze uroloog Erik Arendsen werd hierover geïnterviewd door Women’s Health. Zij schreven dit artikel.

Moet jij elke dag meer dan 8 keer naar de wc, maar kom je eenmaal op het toilet erachter dat je blaas bij lange na niet vol was? Grote kans dat je aan een blaasontsteking denkt, maar ooit gehoord van een overactieve blaas?

Meer dan 1 miljoen Nederlanders hebben last van een overactieve blaas, dit kan met en zonder verlies van urine voorkomen. Toch onderneemt haast niemand actie. Zonde, want met de juiste hulp is er zeker iets tegen te doen.

Wat is een overactieve blaas?

Een overactieve blaas is een aandoening waarbij je blaas uit balans en hypergevoelig is. Hierdoor heb je héél vaak het gevoel dat je moet plassen. Dat zit zo: normaal gesproken filteren je nieren afvalstoffen uit je bloed die samen met water je urine vormen. Via de urineleider komt de urine in je blaas terecht. Dit is eigenlijk gewoon een holle spier die urine opslaat en een seintje geeft als hij vol is. Vervolgens sturen je hersenen signalen door om je te vertellen dat je moet plassen. Op het moment dat je op het toilet zit, kun je je bekkenbodemspieren ontspannen en plassen.

Dit hele traject verloopt alles wat anders als je een overactieve blaas hebt. ‘Je blaas is dan overprikkeld en geeft al seintjes aan je hersenen, terwijl de blaas nog helemaal niet vol is. Soms komt dat omdat er te veel spanning op je bekkenbodemspieren staat en je blaasspieren onvrijwillig samentrekken,’ legt bekkenfysiotherapeut Nadine van Houwelingen van Fysiotherapie Fleminghof uit. In sommige gevallen moet je zó erg plassen, dat je juist niet op tijd een waarschuwing krijgt. ‘Je hebt dan te weinig tijd tussen het signaal dat je blaas vol zit en de tijd om naar het toilet te gaan, met urineverlies als gevolg.’

Door vaak naar het toilet te gaan, kunnen de klachten aanhouden. ‘Maar ook als je je plas inhoudt en je bekkenbodemspieren blijft aanspannen, kan het van kwaad tot erger gaan,’ benadrukt uroloog Erik Arendsen van Andros Blaascentrum. Wat je wél kunt doen, leggen we je in dit artikel uit.

Wat zijn de meest voorkomende symptomen van een overactieve blaas?

Wanneer je last hebt van een overactieve blaas, voel je dus plotseling een enorme aandrang om te plassen met soms urineverlies tot gevolg. Dit wordt ook wel (urge-)incontinentie genoemd. Maar dit betekent niet dat als je af en toe last hebt van incontinentie dat je automatisch een overactieve blaas hebt. Zo hebben veel vrouwen na de bevalling ook sporadisch wat meer last van urineverlies, bijvoorbeeld tijdens het sporten of als ze hard moeten lachen.

Om erachter te komen of je een overactieve blaas hebt, zetten we alle symptomen voor je op een rijtje:

• Een dringende en oncontroleerbare behoefte om te plassen
• Onprettig gevoel in je onderbuik
• Onvrijwillig urineverlies (incontinentie)
• Heel vaak plassen (meer dan acht keer per dag)
• ’s Nachts meerdere keren wakker worden om te plassen
• Je hebt géén blaasontsteking

Soms hebben mensen ook pijn bij het vrijen of last van verstopte darmen. Dit zijn geen symptomen, maar kunnen wel samengaan met een overactieve blaas.

De oorzaken op een rij

Het is volgens Arendsen niet altijd mogelijk om de oorzaak te achterhalen. ‘Wel zijn er verschillende risicofactoren die de kans op een overactieve blaas vergroten’. Oorzaken kunnen zijn:

• Te veel vloeistof drinken
• Te weinig water drinken
• Medicijnen slikken die de urineproductie kunnen verhogen
• Urineweginfecties
• Drinken van veel cafeïne, alcohol of andere prikkelende stoffen voor je blaas
• Het niet volledig legen van de blaas
• Blaasafwijkingen, zoals blaasstenen
• Bekkenbodemproblemen (door stress) of verkeerd gebruik van bekkenbodemspieren
• Afwijkingen in de zenuwbanen die de blaas aansturen of in de hersenen

Sommige mensen nemen hun klachten mee vanuit hun jeugd. ‘Veel kinderen hebben van jongs af aan al last van een overactieve blaas en kunnen nauwelijks hun plas ophouden. Dit zorgt voor een gespannen blaas. Door hiermee rond te blijven lopen, kan de spanning opbouwen en kunnen de klachten erger worden.’

Het verschil tussen blaasontsteking en overactieve blaas

Ook al lijkt een overactieve blaas qua gevoel op een blaasontsteking, het is wel degelijk iets anders. Bij een ontsteking heb je vaak ook last van pijn bij het plassen. Maar wat is precies het verschil? Uroloog Arendsen legt het uit: ‘Het probleem bij een overactieve blaas is een overprikkelde zenuw van de blaasspier. Dat heeft niets met een ontsteking te maken, zoals dat wel het geval is bij een blaasontsteking.’

Maar… een blaasontsteking en overactieve blaas hebben indirect wel met elkaar te maken. ‘Door een blaasontsteking kan je blaas onstabiel worden. Wanneer de ontsteking niet goed wordt behandeld, kan je uiteindelijk de klachten krijgen van een overactieve blaas.’

Wanneer moet je aan de bel trekken?

Dat hangt volgens de uroloog af van de hoeveelheid ongemak die je ervaart bij de klachten. ‘Bij urineverlies kun je eigenlijk gelijk hulp zoeken’, zegt Arendsen. ‘Maar moet je tijdens elke vergadering weglopen of soms de auto aan de kant van de weg zetten omdat de aandrang zo groot is? Ook dan is het verstandig om op tijd aan de bel te trekken.’

Behandelingen van een overactieve blaas

Of een overactieve blaas kan genezen verschilt per patiënt. Dat komt doordat het meerdere oorzaken kan hebben. Sommige oorzaken kun je simpelweg makkelijk oplossen, terwijl andere oorzaken niet weg te nemen zijn. Maar één ding is zeker: een overactieve blaas gaat niet vanzelf over zonder actie. Het kan alleen vanzelf overgaan als een onderliggende oorzaak wordt aangepakt.

Om te controleren of je een overactieve blaas hebt, vraagt de huisarts, uroloog of bekkenfysiotherapeut om een plasdagboek bij te houden. ‘Hierin schrijf je gedurende twee keer 24 uur op hoeveel je drinkt, hoeveel je plast en op welke tijden dit gebeurt’, legt Van Houwelingen uit. ‘Dat is belangrijk omdat sommige mensen al snel vinden dat ze vaak moeten plassen.’ Ook vindt er soms een urineonderzoek of bekkenbodemonderzoek plaats.

Uiteindelijk komt de arts of bekkenfysio met een behandeling. Er zijn verschillende opties om dit vervelende probleem op te lossen, zoals:

Bekkenfysiotherapie

Bekkenfysiotherapeuten zijn gespecialiseerd in de bekkenspieren. ‘Wij kijken eerst of je bekkenbodem te strak is, want dat kan voor aandrangsklachten zorgen. Aan de andere kant kunnen de spieren soms ook juist te slap zijn, waardoor de kans op urineverlies groter is’, vertelt Van Houwelingen. Door middel van gerichte spieroefeningen helpen ze de spieren rondom je bekken te versterken. ‘Verder geven wij blaastraining, zodat je je plas stap voor stap leert op te houden én uit te plassen. Op die manier kun je de aandrangsprikkel remmen, waardoor de klachten minder worden.’ Het doel van de bekkenfysio is om je beter gebruik te leren maken van je bekkenbodemspieren en het verbeteren van je vochtinname en toiletgedrag.

Medicatie

Er zijn diverse medicijnen die je blaas wat rustiger kunnen maken, bijvoorbeeld anticholinergica. Bijwerkingen van dit medicijn zijn onder andere een droge mond, droge ogen en obstipatieklachten. Een andere optie is spasmolyticum, maar die geeft vaak een hoge bloeddruk.

Zenuwstimulatie

Door middel van zenuwstimulatie zoals PTNS of SANS kun je het elektrische signaal van je hersenen naar je blaas aansturen. Zo wordt de je blaas rustiger. Dit is een vorm van neurostimulatie, waarbij de onderbeenzenuw gestimuleerd wordt met kleine elektrische prikkelingen. Deze zenuw loopt vanuit het onderbeen naar het achterste gedeelte van het ruggenmerg. Van hieruit wordt onder andere de functie van de blaas en darmen geregeld. Het prikkelen van de onderbeenzenuw zorgt ervoor dat bijvoorbeeld de blaas zich niet meer ongewenst samentrekt, rustiger wordt en de normale functie zich kan herstellen. Elektrostimulatie wordt ook binnen de bekkenfysiotherapie toegepast.

Botox

Een andere behandeling is de behandeling met botox. Hierbij worden botox-injecties in de blaas gebracht waardoor de blaas vanzelf rustiger wordt.

Chirurgie

Als bovenstaande opties allemaal echt niet helpen, kan een arts een operatie voorstellen om de capaciteit van je blaas te vergroten.

De gevolgen als je niet aan de bel trekt

‘Als je geen hulp zoekt, kan het moeilijk zijn de symptomen te beheersen’, waarschuwt de bekkenfysiotherapeut. Je plaspatroon raakt helemaal in de war, waardoor je van de regen in de drup raakt. Je moet dan steeds naar de wc rennen, maar eenmaal op de wc kun je niet plassen, waardoor je onnodig gaat persen en je nog verder van huis bent.

Als je om de haverklap naar de wc moet en regelmatig last hebt van urine verlies, kun je je sociale activiteiten beperken. Maar door feestjes, wandelingen en uitjes te skippen, kan de kwaliteit van je leven natuurlijk worden beïnvloed. ‘Een overactieve blaas kan zelfs leiden tot schaamte, emotionele stress of isolement. Bovendien kan s ’nachts veel moeten plassen leiden tot slaapgebrek en vermoeidheid.’ Trek dus op tijd aan de bel!

Bron: Women’s Health