Overgang en concentratieproblemen, stemmingswisselingen of angst

Tijdens de overgang hebben veel vrouwen last van concentratieproblemen, stemmingswisselingen, depressiviteit en angst. Vaak gaan deze overgangsklachten gepaard met slecht slapen door hevige opvliegers. Hormoontherapie helpt goed om de opvliegers tijdens de overgang te bestrijden. Het is belangrijk om te weten of hormoontherapie ook het denkvermogen en de gemoedstoestand verbetert.

Resultaat hormoontherapie behandeling

Effect op opvliegers

Het effect van hormoontherapie op de overgangsklachten is het allerbeste vast te stellen door het aantal opvliegers voor en tijdens de hormoontherapie te meten. Opvliegers kunnen subjectief door de vrouwen zelf dagelijks geteld worden. Opvliegers kunnen ook objectief gemeten worden aan de hand van speciaal daarvoor ontworpen temperatuurmetingen.

Effect op denkvermogen en gemoedstoestand

Het effect van hormonen op de hersenen van vrouwen is echter veel moeilijker te meten. Ons menselijk denkvermogen (cognitie) omvat zeer complexe hersenfuncties: vermogen om te kennen of te weten, het opnemen en verwerken van kennis, het waarnemen, het denken, taal (begrips-en spraakvermogen), bewustzijn, geheugen, aandacht, concentratie en praktische vaardigheden. Ook andere hersenfuncties zijn belangrijk, zoals plannen, probleemoplossing, maar ook het omgaan met emoties, stemmingswisselingen en angsten.

Een aantal hersenfuncties kunnen getest worden, zoals verbaal geheugen, uitvoeringstaken, concentratie, gemoedstoestand, depressiviteit en angst. Deze testen worden gebruikt om het effect van de hormoontherapie op het denkvermogen te meten, naast de meting van het effect op de opvliegers.

Onderzoek toont goede resultaten

Op 2 juni 2015 werden in het tijdschrift PLOS Medicine de resultaten gepubliceerd van een groot gerandomiseerd onderzoek bij 693 vrouwen in de Verenigde Staten. De vrouwen waren in de eerste jaren van de overgang, gemiddeld 52,6 jaar oud en hadden hun laatste menstruatie gemiddeld 1,4 jaar daarvoor. 220 vrouwen kregen een oestrogeen pil in combinatie met progesteron, 211 vrouwen kregen een oestrogeen pleister in combinatie met progesteron en 262 vrouwen kregen een placebo (niet werkzaam ‘nep’-‘middel) gedurende 4 jaar.

In dit onderzoek had de hormoontherapie geen nadelig effect op het denkvermogen en het geheugen van de vrouwen in de eerste jaren na de overgang. Bovendien hadden de oestrogeen pillen een positief effect op de gemoedstoestand en depressiviteit. De hormoontherapie beïnvloedt het denkvermogen, zeer waarschijnlijk zowel door een direct effect op de hersenen, als indirect, doordat de opvliegers en de slaapstoornissen met de hormoontherapie verbeterden.

Een ander onderzoek gepubliceerd in 2014 in het tijdschrift Neurology liet zien dat hormoontherapie na verwijdering van de eierstokken op jonge leeftijd beschermt tegen de achteruitgang in het denkvermogen. Ook met behulp van MRI werd vaak aangetoond dat hormoontherapie voor overgangsklachten bij de vrouwen in de eerste jaren van de overgang (onder 60 jaar) een gunstige invloed heeft op diverse gebieden in de hersenen, die belangrijk zijn voor het geheugen en het denkvermogen.

Vrouwen die pas boven 65 jaar voor het eerst met hormoontherapie begonnen hadden een nadelig effect op het denkvermogen. Wegens dit nadelige effect wordt aanbevolen om de hormoontherapie niet voor het eerst te starten bij vrouwen boven de 65 jaar.

Hormoontherapie en de preventie van dementie

Uit eerdere onderzoeken kon niet een goed antwoord gegeven worden of hormoontherapie dementie (ziekte van Alzheimer) kan voorkomen. In 2012 zijn de resultaten van 2 observationele studies gepubliceerd in het tijdschrift Neurodegenerative Diseases waarin werd geconcludeerd dat een tekort aan oestrogenen na verwijdering van beide eierstokken op jonge leeftijd het risico op dementie verhoogt, indien er geen hormoontherapie gegeven is.

Hormoontherapie bij overgangsklachten

Hormoontherapie wordt meestal gegeven aan vrouwen tussen 50 en 60 jaar om de overgangsklachten te behandelen. Doordat de opvliegers en de slaapstoornissen dankzij de hormoontherapie verbeteren, worden vrouwen overdag alerter en vrolijker. Vrouwen kunnen na een goede nachtrust beter problemen oplossen en beter presteren.

Lees verder over gynaecoloog bij blaasproblemen