Nieuwe richtlijn voor medische behandeling overgangsklachten

Voor de medische behandeling van overgangsklachten is onlangs een nieuwe richtlijn verschenen. Op 12 november 2015 werd in Engeland een belangrijke nieuwe richtlijn door het The National Institute for Health and Care Excellence (NICE) gepubliceerd: de gouden standaard om vrouwen met overgangsklachten medisch te informeren en te behandelen. Hierbij een korte weergave van deze gouden standaard, die in Nederland en verder in Europa gevolgd wordt.

De laatste menstruatie, de menopauze, treedt op gemiddeld op 51 jarige leeftijd. 80% van de vrouwen heeft last van overgangsklachten. De klachten duren gemiddeld ruim 4 jaar, maar veel vrouwen kunnen zelfs 12 jaar of langer last hebben. De klachten kunnen na het 40e jaar beginnen en tot boven de 60-65 jaar duren. De meest voorkomende klachten zijn: opvliegers, nachtelijk transpireren, slaapstoornissen, wisselende stemmingen, depressiviteit, spier- en gewrichtspijnen, hoofdpijn en migraine. De menopauze heeft ook lange termijn gevolgen voor de gezondheid van de vrouw. Door de afnemende vrouwelijke hormonen, oestrogeen, hebben de vrouwen meer kans op hartziekte en botontkalking na hun 50e. Deze lange termijn risico’s worden onderschat en onvoldoende behandeld. De vrouwen worden aangemoedigd hun klachten met de huisarts, bedrijfsarts en gynaecoloog te bespreken en om een medische behandeling te vragen.

Wetenschappelijke onderzoeken

Lange tijd waren vrouwen ten onrechte bang om hormoontherapie te gebruiken. Hormoontherapie is de beste behandeling voor overgangsklachten. Het is veilig wanneer het voor 60 jaar gestart wordt en gedurende enkele jaren gegeven wordt. Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken waren de gunstige werking en de veiligheid van de hormoontherapie al langer bekend. Hormoontherapie verhoogt niet het risico voor hartziektes, integendeel. Van de 1000 vrouwen die hormoontherapie gebruiken krijgen er 8 minder hartziektes en overlijden er 6 minder aan hart- en vaatziektes. De vrouwen bij wie de baarmoeder eerder verwijderd was en die met alleen oestrogeen behandeld werden gedurende enkele jaren, hadden geen verhoogd risico op borstkanker.

Individueel verschilt

De hormoontherapie helpt heel goed tegen opvliegers en wisselende stemmingen. Het risico op borstkanker kan soms zeer licht verhoogd zijn gedurende behandeling met de combinatie van oestrogeen en progestageen. Individueel verschilt het risico tussen vrouwen. Het risico op borstkanker is verhoogd bij alle vrouwen die roken en/of overgewicht hebben, ook wanneer zij geen hormonen gebruiken. Daarom zouden alle vrouwen in de overgang het advies krijgen te stoppen met roken en te streven naar een normaal gewicht.

Lokale behandeling

Lokale behandeling met oestrogeen vaginaal kan zonder risico’s jarenlang (levenslang) gegeven worden bij seksuele klachten en vaginale pijnklachten. Wanneer de klachten heel erg zijn, kan de arts een hogere dosis voorschrijven of een combinatie van lokale vaginale hormonen met systemische hormonen in pil vorm.

De NICE richtlijn

Als alles al langer bekend was, waarom nu pas deze richtlijn? Heeft het ermee te maken dat de meeste richtlijn schrijvers vrouwelijke artsen zijn en beter de impact van de klachten begrijpen? Komt het door een toenemende vergrijzing en dus meer vrouwen met klachten? Komt het doordat vrouwen werken en tot 67 of langer moeten werken en gezond en fit blijven? Overgangsklachten veroorzaken 35% ziekteverzuim. Verhoogde risico’s op hartziekte en botontkalking veroorzaken veel hogere kosten van de gezondheidszorg van de ouder wordende vrouw. Een goede behandeling met hormoontherapie gedurende enkele jaren zou niet alleen de klachten verhelpen, maar ook kostenbesparend zijn. Ook de kosten van onnodige laboratorium onderzoeken en onnodige behandelingen, die niet helpen, kunnen bespaard worden. De NICE richtlijn geeft veel aanbevelingen van wat helpt en wat niet helpt en dus achterwege kan worden gelaten.

Het mooie van deze NICE richtlijn is, dat de artsen nu aangemoedigd worden om zelf de hormoontherapie aan te bevelen aan vrouwen met klachten, vooral opvliegers, wisselende stemmingen en seksuele problemen. Eindelijk worden de vrouwen met overgangsklachten gehoord en hoeven ze niet langer in stilte te lijden.

Vraag aan uw arts om voorlichting en advies over wat voor u persoonlijk de beste behandeling is voor overgangsklachten.

Door dr. Magda Armeanu, gynaecoloog

Lees verder over gynaecoloog bij blaasproblemen