Verschillen tussen vrouwen en mannen in ziekte, preventie en behandeling

De zogenaamde gendersensitieve geneeskunde besteedt specifiek aandacht aan de verschillen tussen vrouwen en mannen in diverse aspecten van ziekte, preventie en behandeling. Wij richten ons bij Andros Blaascentrum en Andros Clinics vooral op de (hormonale en biologische) verschillen en overeenkomsten tussen de ouder wordende vrouwen en mannen en de preventie en behandeling van ziektes tijdens en na de overgang.

Op 10 oktober 2015 bezocht ik daarom een belangrijk wetenschappelijk symposium over gendersensitieve geneeskunde georganiseerd door de VNVA (Verenging van Vrouwelijke Artsen) in Utrecht, waar veel huisartsen en medisch specialisten aan deelnamen. De gender sensitieve patiëntenzorg is een voorwaarde voor een betere kwaliteit van zorg. Hieronder een samenvatting van de voordrachten.

Zwangerschap stelt vrouwenhart op proef

Dr. J. Duvekot, gynaecoloog vertelde in zijn voordracht dat vrouwen een 2 tot 7 keer verhoogd risico hebben op hart- en vaatziektes op latere leeftijd als zij een preeclampsie (zwangerschapsvergiftiging) hebben doorgemaakt tijdens de zwangerschap. Tijdens de zwangerschap neemt de hartfunctie met 50% toe. De zwangerschap stelt het vrouwenhart als het ware op proef: Kunnen sommige vrouwen de toegenomen belasting van hun hart tijdens de zwangerschap niet goed aan, dan reageert het lichaam met een te hoge bloeddruk en ziekte verschijnselen.

Dit is een signaal dat er ook op oudere leeftijd, een te hoge bloeddruk kan ontstaan, wanneer hart en vaten verouderen. Vaak treden de problemen tijdens de overgang en rond de menopauze op. Daarom moeten deze vrouwen vanaf de zwangerschap tot na de overgang door de huisarts vervolgd worden. Leefstijl interventies als bewegen, afvallen, gezond eten, stoppen met roken en vroege opsporing van een te hoge bloeddruk kunnen hart- en vaatziektes voorkomen.

Erectiestoornissen als voorbode voor hart -en vaatziektes

Prof. dr. J. Meuleman, uroloog, vertelde over de erectiestoornissen als voorbode van een risicofactor voor hart -en vaatziektes bij de man vanaf 40 jaar. De problemen komen ook bij jongere mannen voor, wanneer zij overgewicht, toegenomen buikomvang, metabool syndroom, diabetes type 2 en hoge bloeddruk hebben. Vooral buikvet is de boosdoener, die zorgt voor een te laag testosteron en insuline resistentie. De mannen met het metabool syndroom hebben drie keer vaker last van een te lage testosteron.

Naast de behandeling met testosteron wordt vooral veel aandacht besteed aan lifestyle interventies: bewegen, afvallen en stoppen met alcohol en roken. Vooral de psychosociale emotionele support is belangrijk om de man te motiveren deze verandering in lifestyle vol te houden. Andrologie, afgeleid van “Andros”, betekent mannenkunde en is een gender specifieke gezondheidszorg voor de man. Het voorkomt urogenitale verouderingsklachten bij de man en resulteert in een toename van de levensverwachting.

Hart- en vaatziektes bij vrouwen in de overgang

Dr. Kavousi, epidemioloog, liet de verschillen zien: mannen lopen gemiddeld 10 jaar eerder risico op hart- en vaatziektes dan vrouwen. Toch hebben bepaalde groepen vrouwen een sterk verhoogd risico: de vrouwen met PCOS (polycysteus ovarium syndroom), de vrouwen die een preeclampsie (zwangerschapsvergiftiging) hebben doorgemaakt en de vrouwen in de overgang. Rond de overgang neemt de midden omvang en het gewicht bij vrouwen toe. Uit angst dat ze dikker worden willen vrouwen vaak niet stoppen met roken. De combinaties roken + de anticonceptie pil en roken + overgang geven een sterk verhoogd risico op hart ziekte. Vrouwen leven langer dan mannen, maar hebben daarentegen een slechtere gezondheid gedurende de laatste levensjaren. Vroege preventie van overgewicht en suikerziekte zal bijdragen aan een betere gezondheid van de oudere vrouw.

Nieuwe geneesmiddelen tegen migraine

Dr. A. Maassen, farmacoloog doet onderzoek naar de samenhang tussen migraine en de hormonen bij de vrouw. Migraine komt vaker bij vrouwen voor, het begint in de puberteit en neemt vaak na de menopauze weer af. Het risico op een herseninfarct is sterk verhoogd bij vrouwen met migraine. Dat maakt preventie en behandeling van migraine aanvallen belangrijk en urgent. Het eiwit CGRP wat tijdens de migraine aanval in de hersenen wordt geproduceerd zorgt voor de misselijkheid en de hoofdpijn. De vrouwelijke hormonen beïnvloeden de afgifte van het CGRP eiwit tijdens de menstruatie cyclus en zorgen voor de menstruele migraine. Er wordt onderzoek gedaan naar nieuwe geneesmiddelen die de werking van CGRP tegengaan en daardoor het ontstaan van migraine voorkomen.

Samenwerking tussen medische specialisten

Dr. J. Roeters van Lennep, vasculair internist, liet het belang zien van “het samen dansen zoals de dansers van Matisse” door de spelers in de genderspecifieke zorg: de bewustwording bij patiënten en zorgverleners, het politieke draagvlak, het verrichten van wetenschappelijk onderzoek en het uitdragen van kennis en ervaring in het geneeskunde onderwijs. Het samenwerken in een multidisciplinair team is essentieel voor de gender specifieke geneeskunde. Voor haar werk kreeg Dr. J. Roeters van Lennep de prestigieuze Corrie Hermann Prijs van de VNVA uitgereikt.

Ook bij Andros Blaascentrum en Andros Mannenkliniek werken de gynaecologen en urologen samen aan het opsporen en behandelen van:
– algemene m/v risicofactoren: overgewicht, roken, suikerziekte
– specifiek andrologische risicofactoren: erectiestoornissen en testosterontekort
– specifiek gynaecologische risicofactoren: preeclampsie, PCO, menopauze

Lees verder over Andros Blaascentrum

Lees verder over Andros Mannenkliniek